Trong bối cảnh các ngân hàng phải thực hiện quy định giảm dần tỷ lệ sử dụng vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn, theo đánh giá của TS. Nguyễn Trí Hiếu – Chuyên gia ngân hàng, cho thuê tài chính (CTTC) được coi là một kênh vốn trung dài hạn hữu hiệu cho các DN.

TS. Nguyễn Trí Hiếu

Ông đánh giá như thế nào về hoạt động CTTC ở Việt Nam hiện nay?

Tại các nước tiên tiến như ở Mỹ, CTTC là một giải pháp tài chính phổ biến cho DN, đặc biệt là DNNVV. CTTC nói chung gồm hai loại: cho thuê vận hành, hoạt động và cho thuê tài chính theo đúng nghĩa.

Ở Việt Nam, CTTC đã phát triển trên 20 năm. Hiện có nhiều hình thức cho thuê, từ những giá trị nhỏ như ô tô, máy tính…; đến các trang thiết bị lớn như công xưởng, máy bay… Tuy nhiên, hình thức tín dụng này vẫn chưa phát triển mạnh mẽ và tương xứng với tiềm năng vốn có vì nhiều lý do.

Nguyên nhân đầu tiên đó là DN Việt Nam vẫn chưa thực sự quen với hình thức đi thuê, mà thường tự bỏ tiền hoặc vay vốn ngân hàng để mua sắm các trang thiết bị, đặc biệt là những trang thiết bị có giá trị lớn. Nhưng nhiều công ty mới thành lập trong thời gian ngắn nên việc huy động nguồn vốn cũng gặp nhiều khó khăn. Bên cạnh đó, bản thân các công ty CTTC cũng chưa có tiềm lực đủ mạnh, nguồn vốn lớn để có thể sở hữu những tài sản giá trị lớn để cho thuê.

Ngoài ra, nguyên nhân còn đến từ trách nhiệm của bên thuê với các tài sản được thuê; các DN vẫn chưa thực sự ý thức được trách nhiệm của người đi thuê. Thực tế, DN Việt vẫn tồn tại tình trạng bảo quản, sử dụng không tốt tài sản đi thuê, đã nhiều trường hợp họ lấy luôn tài sản đó bán hoặc cho thuê lại. Chính vì mức độ rủi ro cao dẫn đến việc lãi suất của hình thức cho vay này ở Việt Nam luôn khá cao so với nhiều nước.

Theo ông, CTTC cần làm gì để hỗ trợ các DN tốt hơn?

Hiện nhiều DN, đặc biệt là DNNVV đang rất cần các trang thiết bị, phương tiện vận tải... phục vụ cho sản xuất - kinh doanh, nhất là sau đại dịch Covid-19. Vì vậy họ rất cần đến nguồn vốn lớn trong trung và dài hạn. Tuy nhiên không phải DN nào cũng có thể tiếp cận được nguồn vốn tín dụng từ các ngân hàng do không có tài sản đảm bảo. Bên cạnh đó, hiện đang có xu hướng giảm dần tỷ lệ sử dụng vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn của hệ thống ngân hàng. Vì vậy các DN, nhất là DNNVV sẽ gặp khó khăn hơn khi vay vốn dài hạn đầu tư máy móc thiết bị.

Trong bối cảnh đó, CTTC chính là một kênh vốn trung dài hạn hiệu quả, hỗ trợ cho các DN có được trang thiết bị, phương tiện sản xuất phù hợp. Mặt khác nó cũng giảm áp lực cầu vốn dài hạn cho ngân hàng. Theo tôi, tiềm năng để phát triển lĩnh vực CTTC tại Việt Nam đang rất lớn.

Vậy cần những giải pháp gì để thúc đẩy thị trường CTTC Việt Nam phát triển, thưa ông?

Để phát triển thị trường CTTC đúng với tiềm năng, trở thành một “giải pháp tài chính tối ưu” cho các DN, trước hết các cơ quan quản lý cần hoàn thiện hành lang pháp lý về lĩnh vực này, trong đó cần áp dụng các quy chuẩn quốc tế.

Bên cạnh đó, cần có những chính sách khuyến khích, thúc đẩy các công ty CTTC phát triển; tăng cường liên kết giữa các công ty trong và ngoài nước, nhất là những nước có hoạt động CTTC phát triển, để học hỏi kinh nghiệm quốc tế về lĩnh vực này. Ngoài ra cần đẩy mạnh công tác truyền thông, tổ chức hội thảo để DN biết về hình thức tín dụng này.

Về phía các DN, cần xác định rõ trách nhiệm của mình khi thực hiện hợp đồng. Do là lĩnh vực mới nên vừa là cơ hội nhưng cũng vừa có rủi ro khi DN không chấp hành được những điều khoản trong hợp đồng...

Xin cảm ơn ông!

Quỳnh Trang thực hiện