Phó Tổng giám đốc BHXH Việt Nam Lê Hùng Sơn phát biểu tại sự kiện.
Theo các chuyên gia, Việt Nam là quốc gia châu Á đang già hoá dân số nhanh nhất, hơn cả Nhật Bản và Trung Quốc nên vấn đề bao phủ bảo hiểm xã hội (BHXH), sửa đổi, bổ sung Luật BHXH cần phải được triển khai, tăng tỷ lệ người tham gia vào hệ thống BHXH, tránh tình trạng “già trước khi giàu”.
Ngày 27/4, tại Hà Nội, Bảo hiểm Xã hội (BHXH) Việt Nam phối hợp Tổ chức Ngân hàng Thế giới (WB) tổ chức hội thảo tham vấn ý kiến quốc tế về nội dung sửa đổi, bổ sung Luật BHXH.
Cần thiết phải sửa Luật Bảo hiểm xã hội
Phát biểu tại hội thảo, Phó Tổng giám đốc BHXH Việt Nam Lê Hùng Sơn nhấn mạnh, BHXH là một trụ cột chính của hệ thống an sinh xã hội (ASXH) tại Việt Nam. Qua hơn 7 năm thi hành, Luật BHXH năm 2014 đã cho thấy tính đúng đắn của chính sách BHXH theo nguyên tắc đóng – hưởng, đáp ứng nguyện vọng của đông đảo người lao động, bảo đảm ASXH và hội nhập quốc tế.
Hội nghị lần thứ 7 Ban Chấp hành Trung ương khóa XII đã ban hành Nghị quyết số 28-NQ/TW về cải cách chính sách BHXH, với mục tiêu cải cách chính sách BHXH để thực sự là một trụ cột chính của hệ thống ASXH; từng bước mở rộng vững chắc diện bao phủ BHXH, hướng tới mục tiêu BHXH toàn dân; phát triển hệ thống BHXH linh hoạt, đa dạng, đa tầng, hiện đại và hội nhập quốc tế theo nguyên tắc đóng – hưởng, công bằng, bình đẳng, chia sẻ và bền vững; nâng cao năng lực, hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước và phát triển hệ thống thực hiện chính sách BHXH theo hướng tinh gọn, chuyên nghiệp, hiện đại, tin cậy và minh bạch.
Theo đánh giá của Tổ chức Lao động quốc tế (ILO), Nghị quyết số 28-NQ-TW có rất nhiều nội dung tiến bộ, tiệm cận với các tiêu chuẩn về ASXH trong các công ước quốc tế và khuyến nghị của ILO. Vì thế, việc thể chế hóa các quan điểm, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước về BHXH tại Nghị quyết số 28-NQ/TW cần được triển khai thông qua việc sửa đổi, bổ sung nhiều văn bản luật có liên quan theo lộ trình phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế – xã hội của đất nước, trong đó có Luật BHXH.
BHXH Việt Nam là cơ quan thuộc Chính phủ, được Chính phủ giao tổ chức thực hiện các chế độ, chính sách BHXH, bảo hiểm y tế (BHYT); tổ chức thu, chi chế độ bảo hiểm thất nghiệp (BHTN); quản lý và sử dụng các quỹ: BHXH, BHYT, BHTN; thanh tra chuyên ngành việc đóng BHXH, BHYT, BHTN theo quy định của pháp luật.
Do đó, theo ông Sơn, sau khi nghiên cứu hồ sơ đề nghị xây dựng Luật BHXH (sửa đổi), BHXH Việt Nam nhận thấy một số nội dung cần được làm rõ và điều chỉnh trong dự thảo sửa đổi Luật BHXH (sửa đổi) lần này, kinh nghiệm của các quốc gia trong phát triển BHXH cũng như những gợi mở, đề xuất nhằm phát triển, tăng độ bao phủ BHXH trong thời gian tới.
Ông Robert J.Palacios – Chuyên gia trưởng lĩnh vực ASXH khu vực Đông Á – Thái Bình Dương của WB cho biết, việc sửa đổi Luật BHXH có ý nghĩa rất quan trọng, đáp ứng yêu cầu thực tiễn trong bối cảnh hiện nay. Việt Nam là quốc gia châu Á đang già hoá dân số nhanh nhất, nhanh hơn cả Nhật Bản và Trung Quốc nên vấn đề bao phủ BHXH cũng như sửa đổi, bổ sung Luật BHXH cần phải được triển khai. Vì vậy, Việt Nam cần tăng cường thực hiện các biện pháp nhằm tăng tỷ lệ người dân tham gia vào hệ thống BHXH, nếu không sẽ rơi vào tình trạng “già trước khi giàu”.
Mở rộng độ bao phủ theo hướng bền vững
Tại buổi tọa đàm, các thành viên tổ xây dựng Luật BHXH và các chuyên gia WB đã cùng trao đổi, thảo luận làm rõ những vấn đề liên quan như: độ bao phủ BHXH; tích hợp giữa chính sách BHXH với hưu trí xã hội; giải pháp về tài chính cũng như tính hấp dẫn thu hút lao động tham gia BHXH tự nguyện; khoảng trống giữa hưởng lương hưu với hưu trí xã hội; kịch bản truyền thông với từng nhóm đối tượng, từng vùng miền; cân đối quỹ BHXH; tỷ lệ hưởng BHXH một lần…
Về vấn đề mở rộng diện bao phủ BHXH và thực trạng tại Việt Nam, ông Christophe Lemiere – quản lý Chương trình Phát triển con người tại Việt Nam của WB, cho rằng tỷ lệ tham gia BHXH bắt buộc tại Việt Nam thấp là do quy định thời gian tối thiểu hưởng lương hưu dài (20 năm). Việt Nam cũng là nước duy nhất cho phép người lao động rút BHXH một lần, từ đó làm tăng áp lực lên hệ thống ASXH, đồng thời Nhà nước phải hỗ trợ thu nhập cho lượng lớn người dân là người cao tuổi không tham gia vào hệ thống ASXH.
Cũng theo ông Christophe Lemiere, ngành nào cũng có lao động có khả năng tham gia, nếu Luật BHXH (sửa đổi) mở rộng nhóm tham gia BHXH bắt buộc đến tất cả người lao động làm công (khu vực công, doanh nghiệp tư nhân, hộ kinh doanh) thì số người tham gia vào hệ thống BHXH tại Việt Nam sẽ tăng theo.
Theo ông Christophe Lemiere, từ năm 2018 người tham gia BHXH tự nguyện được ngân sách nhà nước hỗ trợ đóng nên hàng năm số người vào hệ thống đều tăng gấp đôi. Việt Nam không phải quốc gia duy nhất hỗ trợ nhóm tham gia BHXH tự nguyện mà nhiều nước (Trung Quốc, Thái Lan, Ấn Độ, Philippine, Colombia, Rwanda) đều hỗ trợ đóng góp nhằm khuyến khích người tham gia nhưng tiêu chuẩn hỗ trợ và kết quả khác nhau. Nếu ngân sách nhà nước vẫn hỗ trợ thì đến năm 2030 số người tham gia BHXH tự nguyện có thể lên đến 10 triệu người.
“Để chính sách BHXH phát triển bền vững, Chính phủ cần tăng diện tham gia BHXH bắt buộc, hạn chế số người rút BHXH một lần, hỗ trợ 30 – 50% mức đóng BHXH tự nguyện cho nhóm người nghèo thì mới có thể đạt mục tiêu 60% lực lượng lao động tham gia BHXH vào năm 2030” – ông Christophe Lemiere nhấn mạnh.
Trích nguồn
Hà My