Hoạt động sản xuất thiết bị lắp ráp ô tô của DN. Ảnh: H.Nụ
Như Tạp chí Hải quan đã thông tin, hiện nay cả cơ quan Hải quan và DN đều gặp vướng liên quan đến căn cứ pháp lý để phân loại, xác định mức thuế linh kiện ô tô NK đáp ứng mức độ rời rạc. Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái và Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành, Bộ Tài chính đề xuất 2 phương án tháo gỡ vướng mắc cho cơ quan Hải quan trong quá trình thực hiện các quy định cũng như khuyến khích DN đầu tư, tham gia sản xuất, lắp ráp ô tô.
Cần xử lý khoảng trống pháp lý
Trong quá trình thực hiện Nghị định về Biểu thuế XK, biểu thuế NK ưu đãi, cơ quan Hải quan đã căn cứ vào quy định về mức độ rời rạc của Thông tư 05/2012/TT-BKHCN của Bộ KHCN về phương pháp xác định tỷ lệ nội địa hóa đối với ô tô để thực hiện các chính sách NK đối với bộ linh kiện ô tô. Tuy nhiên, ngày 10/8/2022, Bộ KHCN ban hành Thông tư 11/2022/TT-BKHCN bãi bỏ các văn bản quy phạm pháp luật do Bộ KHCN ban hành quy định về phương pháp xác định tỷ lệ nội địa hóa đối với ô tô.
Thông tư 11/2022/TT-BKHCN đã đồng thời bãi bỏ các quy định liên quan đến mức độ rời rạc đối với bộ linh kiện ô tô NK. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến việc thực hiện các chính sách về phát triển ngành công nghiệp ô tô mà hiện nay cơ quan Hải quan không có căn cứ pháp lý để xác định chính sách ưu đãi NK đối với bộ linh kiện ô tô theo quy định của Chính phủ.
Tại tiết b, điểm 1, Thông báo số 376/TB-VPCP ngày 13/12/2022 của Văn phòng Chính phủ thông báo kết luận của Phó Thủ tướng Lê Minh Khái tại cuộc họp ngày 7/12/2022 về một số nội dung của dự thảo Nghị định Biểu thuế XK, Biểu thuế NK ưu đãi, Danh mục hàng hóa và mức độ tuyệt đối, thuế hỗn hợp, thuế NK ngoài hạn ngạch thuế quan (gọi tắt là dự thảo Nghị định) nêu: các bộ, cơ quan đều thống nhất cần xử lý khoảng trống pháp lý liên quan đến mức độ rời rạc dưới hình thức văn bản quy phạm pháp luật để đảm bảo các chính sách của nhà nước được thực hiện liên tục, không bị gián đoạn.
Bộ Tài chính tiếp thu, giải trình đầy đủ ý kiến của các cơ quan dự họp và ý kiến thẩm định của Bộ Tư pháp, chủ trì, phối hợp với các Bộ: Công Thương, KHCN, Tư pháp để khẩn trương thống nhất phương án hoàn thiện quy định liên quan đến mức độ rời rạc, không để ảnh hưởng tới tiến độ ban hành nghị định, đảm bảo khả thi, hiệu quả, xử lý được vấn đề đang vướng mắc và đúng quy định; trường hợp cần thiết, thiết kế nội dung xin ý kiến thành viên Chính phủ.
Thực hiện ý kiến chỉ đạo trên, Bộ Tài chính cho biết, tại khoản 3 Điều 3 Nghị định 57/2020/NĐ-CP, Chính phủ quy định: “Bộ KHCN chủ trì, phối hợp với Bộ Công Thương, Bộ Giao thông vận tải, Bộ Kế hoạch và Đầu tư và các cơ quan liên quan rà soát, sửa đổi, bổ sung quy định về mức độ rời rạc, đảm bảo phù hợp với thực tế”.
Ngoài ra, tại công văn số 3110/VPCP-CN ngày 20/5/2022 của Văn phòng Chính phủ, Phó Thủ tướng Lê Văn Thành đã có ý kiến chỉ đạo: “Giao Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với các bộ ban hành phương pháp xác định tỷ lệ giá trị sản xuất trong nước đối với ô tô, trong đó xem xét quy định về mức độ rời rạc đối với linh kiện ô tô NK phù hợp với tình hình thực tế và xu hướng phát triển của khoa học, công nghệ, đảm bảo quyền lợi của DN đã đầu tư lâu dài tại Việt Nam”.
Tuy nhiên, đến nay, Bộ Công Thương chưa trình Thủ tướng Chính phủ ban hành văn bản về phương pháp xác định tỷ lệ giá trị sản xuất trong nước đối với ô tô và Bộ KHCN chưa có văn bản sửa đổi, bổ sung quy định về mức độ rời rạc tại các nghị định nêu trên.
Đề xuất 2 phương án cụ thể
Để xử lý đối với giai đoạn từ ngày 1/10/2022 đến ngày dự thảo Nghị định được ban hành và có hiệu lực thi hành, Bộ Tài chính đề xuất trình Chính phủ tiếp tục giao Bộ KHCN phối hợp với Bộ Tư pháp và các bộ, ngành liên quan ban hành văn bản theo nhiệm vụ được giao để làm căn cứ xác định chính sách ưu đãi thuế NK đối với bộ linh kiện ô tô đang được quy định tại các nghị định của Chính phủ.
Tuy nhiên, đối với giai đoạn từ ngày dự thảo Nghị định được ban hành và có hiệu lực đến ngày văn bản do Bộ Công Thương trình cấp có thẩm quyền ban hành có hiệu lực thi hành, Bộ Tài chính đề xuất 2 phương án xử lý vướng mắc hiện tại.
Cụ thể ở phương án 1, trình Chính phủ quy định tại dự thảo Nghị định theo hướng trong thời gian văn bản do Bộ Công Thương trình cấp có thẩm quyền chưa được ban hành và có hiệu lực thì không tiếp tục áp dụng quy định về mức độ rời rạc do quy định này đã bị bãi bỏ.
Theo đó, phương án 1 được thể hiện linh kiện ô tô NK hưởng chính sách ưu đãi thuế tại Chương 98 phải đáp ứng điều kiện do Bộ Công Thương trình cấp có thẩm quyền ban hành theo nhiệm vụ được giao. Trường hợp ủy thác NK thì phải có hợp đồng ủy thác; trường hợp NK kinh doanh thì phải có hợp đồng mua bán với DN có đủ điều kiện lắp ráp xe ô tô theo quy định khi làm thủ tục hải quan NK.
Ngoài ra, Bộ Công Thương có trách nhiệm: “Cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện sản xuất, lắp ráp ô tô theo quy định của Chính phủ về điều kiện sản xuất, lắp ráp, NK và kinh doanh dịch vụ bảo hành, bảo dưỡng ô tô; chủ trì trình cấp có thẩm quyền ban hành quy định để thực hiện chính sách thuế NK đối với Chương trình ưu đãi thuế tại Điều 8 Nghị định này và hàng hóa NK là bộ linh kiện CKD và không đồng bộ của ô tô để sản xuất lắp ráp ô tô tại điểm b.5 khoản 2.2 Chương 98 phụ lục 2 ban hành kèm theo Nghị định này”.
Ở phương án 2, trình Chính phủ quy định tại dự thảo Nghị định theo hướng tiếp tục áp dụng điều kiện do Bộ KHCN ban hành đối với bộ linh kiện ô tô NK đang là căn cứ xác định chính sách ưu đãi thuế NK đối với bộ linh kiện ô tô quy định tại Nghị định số 57/2020/NĐ-CP.
Theo đó, phương án 2 được thể hiện tại dự thảo Nghị định là trong thời gian văn bản do Bộ Công Thương trình cấp có thẩm quyền ban hành chưa có hiệu lực thi hành thì thực hiện theo quy định tại khoản 3 Điều 2 Nghị định 57/2020/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung tại điểm b khoản 3.1 Điều 7a)…
Bộ Công Thương có trách nhiệm chủ trì trình Thủ tướng Chính phủ ban hành phương pháp xác định tỷ lệ giá trị sản xuất trong nước đối với ô tô theo quy định, trong đó có xem xét quy định về mức độ rời rạc đối với linh kiện ô tô NK để làm căn cứ thực hiện chính sách thuế NK đối với Chương trình ưu đãi thuế và bộ linh kiện CKD NK và không đồng bộ của ô tô để sản xuất lắp ráp ô tô tại điểm b.5 khoản 2.2 Chương 98 phụ lục 2 ban hành kèm theo Nghị định này.
… Trong thời gian văn bản do Bộ Công Thương trình cấp có thẩm quyền ban hành thì thực hiện theo quy định tại tiết b.5.1 và b.5.2 điểm 3.2 khoản 3 mục 1 Chương 98 ban hành kèm theo Nghị định 57/2020/NĐ-CP.
Theo Bộ Tài chính, để thực hiện 2 phương án trên, đảm bảo tính liên tục của chính sách, các bộ, ngành cần thiết phải ban hành văn bản theo thẩm quyền để duy trì điều kiện làm căn cứ xác định chính sách vụ đãi thuế NK đối với bộ linh kiện ô tô.
Tuy nhiên, điểm khác biệt là đối với phương án 1 thì văn bản do Bộ KHCN sẽ được áp dụng cho giai đoạn từ ngày 1/10/2022 đến ngày dự thảo Nghị định có hiệu lực thi hành. Phương án 2 thì văn bản do Bộ KHCN ban hành sẽ được áp dụng từ ngày 1/10/2022 đến ngày văn bản do Bộ Công Thương trình cấp có thẩm quyền ban hành văn bản thay thế quy định mức độ rời rạc có hiệu lực thi hành.
Trích nguồn
Nụ Bùi