Trước diễn biến phức tạp của dịch bệnh Covid-19, Chính phủ, các Bộ Ban ngành đã có những chỉ đạo kịp thời, hiệu quả trong công tác ứng phó, phòng chống dịch, đồng thời ban hành nhiều chính sách hỗ trợ về tài chính, thuế cho các tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân một cách thực chất thực chất, phù hợp với nhu cầu của xã hội. Tại Chỉ thị 11/CT-TTg ngày 04/3/2020, Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Tài chính chỉ đạo cơ quan thuế, cơ quan hải quan xem xét không tổ chức kiểm tra định kỳ trong năm 2020 đối với các doanh nghiệp không có dấu hiệu vi phạm để tạo điều kiện cho doanh nghiệp tập trung giải quyết khó khăn, duy trì hoạt động sản xuất kinh doanh, đồng thời không để doanh nghiệp lợi dụng chủ trương này vi phạm pháp luật. Để thực hiện chỉ đạo trên, ngay từ đầu năm 2020, ngành Thuế nói chung và các Cơ quan Thuế địa phương nói riêng cần phải đề ra các biện pháp phù hợp trong lĩnh vực thanh kiểm tra thuế, và một trong các giải pháp là tăng cường kiểm tra, phân tích hồ sơ khai thuế tại cơ quan thuế, làm rõ các dấu hiệu vi phạm về thuế.
Việc phân tích hồ sơ khai thuế tại Cơ quan Thuế để phân biệt, loại trừ các trường hợp kết quả sản xuất xuất kinh doanh ảnh hưởng bởi các yếu tố khách quan hoặc chủ quan trong thực tiễn kinh doanh có ý nghĩa quan trọng nhằm xác định đúng và chính xác các trường hợp cần tiến hành thanh kiểm tra tại doanh nghiệp. Cơ quan thuế cần chuẩn bị các điều kiện tốt nhất để khi kết thúc dịch bệnh, việc triển khai công tác thanh kiểm tra thuế được thuận lợi, đảm bảo mục tiêu nhiệm vụ kế hoạch đề ra cả về chất lượng và số lượng.
Ảnh: Minh họa
Nhận diện doanh nghiệp “âm, lỗ” do ảnh hưởng của các nguyên nhân chủ quan và khách quan từ thực hiện tiễn kinh doanh.
Thực tế cho thấy các DN lỗ (không phát sinh thu nhập chịu thuế) có thể do các nguyên nhân khách quan hoặc nguyên nhân chủ quan từ thực tiễn sản xuất kinh doanh:
(1) DN có hàng tồn kho quá lớn, hàng hóa bán chậm;
(2) DN đang trong quá trình đầu tư tài sản cố định, dự án đầu tư;
(3) DN phát sinh công nợ lớn, trích lập dự phòng phải thu khó đòi;
(4) DN có chi phí lãi vay lớn;
(5) DN bị ảnh hưởng thiên tai, dịch họa, tai nạn bất ngờ;
(6) DN bán hàng thấp hơn giá vốn;
(7) Lỗ do chuyển nhượng vốn, đầu tư chứng khoán;
(8) DN lỗ, âm liên tục do thay đổi nhân sự điều hành, không kiểm soát được hoạt động của DN;
(9) DN bị ảnh hưởng bởi sự thay đổi chính sách của nhà nước;
(10) Lý do khác.
Các doanh nghiệp liên tục có số thuế GTGT còn được khấu trừ (âm liên tục, không phát sinh số thuế phải nộp) có thể do các nguyên nhân:
(1) DN có hàng tồn kho quá lớn, hàng hóa bán chậm;
(2) DN đang trong quá trình đầu tư tài sản cố định, dự án đầu tư;
(3) DN bị ảnh hưởng thiên tai, dịch họa, tai nạn bất ngờ;
(4) DN bán hàng thấp hơn giá vốn;
(5) DN bị ảnh hưởng bởi sự thay đổi chính sách của nhà nước (ví dụ như chênh lệch thuế suất đầu vào và thuế suất của mặt hàng bán ra);
(6) Do chênh lệch thuế suất thuế GTGT của hàng hóa dịch vụ mua vào và thuế suất GTGT của mặt hàng bán ra;
(7) DN có hoạt động xuất khẩu, mặt hàng không phải kê khai tính nộp thuế;
(8) Các lý do khác.
Nhận diện dấu hiệu vi phạm về thuế các lĩnh vực có rủi ro cao
Để chống thất thu ngân sách, việc thanh kiểm tra liên quan đến hoàn thuế (trước hoàn, sau hoàn) luôn được cơ quan thuế chú trọng ưu tiên, khâu hậu kiểm phải chặt chẽ, kịp thời để đảm bảo việc hoàn thuế đúng đối tượng và đạt mục tiêu hỗ trợ doanh nghiệp trong sản xuất kinh doanh.
Ngoài ra, kết quả thanh kiểm tra thời gian gần đây đối với các doanh nghiệp có phát sinh giao dịch liên kết có vi phạm quy định về giá thị trường cũng có nhiều các biểu hiện đa dạng, phức tạp hơn.
Năm 2019, Cục thuế TP Hà Nội đã thí điểm thực hiện phân tích chuyên sâu các DN có giao dịch liên kết, ban hành thông báo yêu cầu giải trình về chấp hành pháp luật về giá thị trường và thực hiện thanh tra tại trụ sở doanh nghiệp các trường hợp có dấu hiệu vi phạm. Từ đó, kết quả xử lý giảm lỗ của Cục thuế TP Hà Nội qua thanh kiểm tra tại 25 doanh nghiệp có dấu hiệu vi phạm về giao dịch liên kết đã xử lý giảm lỗ 365 tỷ đồng, truy thu và phạt hơn 53 tỷ đồng. Trong đó, truy thu từ xử lý vi phạm giá thị trường là gần 35 tỷ đồng.
Các dấu hiệu chung của các doanh nghiệp có vi phạm về thuế thuộc trường hợp này là: quy mô kinh doanh (doanh thu) luôn tăng trưởng (thậm chí tăng trưởng vượt bậc) nhưng kết quả kinh doanh liên tục lỗ, số lỗ lũy kế vượt cả vốn chủ sở hữu (cá biệt có trường hợp số lỗ gấp hơn 100 lần số vốn chủ sở hữu và doanh thu thì tăng trưởng hàng trăm lần).
Từ thực tiễn nêu trên cho thấy việc nâng cao hơn nữa hiệu quả công tác phân tích hồ sơ khai thuế tại trụ sở cơ quan thuế (kiểm tra “tại bàn”) trên cơ sở ứng dụng công nghệ thông tin, tiêu chí rủi ro là giải pháp phù hợp nhất trong điều kiện cả nước đang chung tay đẩy lùi đại dịch Covid-19 hiện nay.
PHÒNG THANH TRA KIỂM TRA SỐ 1
hanoi.gdt.gov.vn