Thời gian vừa qua, chuyển đổi số trong lĩnh vực ngân hàng tại Việt Nam được đánh giá là bước vào giai đoạn bùng nổ với mức tăng trưởng 2 con số đối với hệ sinh thái số, thanh toán số.
Thanh toán không dùng tiền mặt tăng mạnh trong năm 2022 và được dự đoán tiếp tục bùng bổ trong thời gian tới.
Sau 2 năm triển khai Kế hoạch chuyển đổi số ngành Ngân hàng đến năm 2025, định hướng đến năm 2030, đồng thời hưởng ứng thông điệp của Thủ tướng Chính phủ “Năm 2023 – năm Dữ liệu số, tạo lập và khai thác dữ liệu để tạo ra giá trị mới”, ngành Ngân hàng đã ghi nhận một số kết quả rõ nét.
Theo thông tin từ Ngân hàng Nhà nước (NHNN), các chỉ số thanh toán không dùng tiền mặt tăng cao về số lượng và giá trị giao dịch. Trong 3 tháng đầu năm 2023, giao dịch thanh toán không dùng tiền mặt tăng 53,51% về số lượng so với cùng kỳ năm 2022.
Bên cạnh đó, các giao dịch qua kênh Internet tăng 88,11% về số lượng và 7,43% về giá trị. Giao dịch qua kênh điện thoại di động tăng tương ứng 65,55% và 13,31%. Phương thức thanh toán QR code tăng mạnh, tương ứng các tỷ lệ tăng lần lượt là 160,71% và 43,84%.
Các giao dịch thanh quá qua POS tăng 37,57% về số lượng và 32,09% về giá trị. Ngược lại, giao dịch qua ATM giảm 2,37% về số lượng và 4,02% về giá trị, phản ánh xu hướng dịch chuyển sang thanh toán điện tử, thanh toán không dùng tiền mặt.
Các giao dịch qua Hệ thống thanh toán điện tử liên ngân hàng tăng 8,55% về giá trị; qua Hệ thống chuyển mạch tài chính và bù trừ điện tử tăng 70,77% về số lượng và tăng 18,55% về giá trị. Hiện nay, số lượng tài khoản được mở thông qua eKYC đạt khoảng 11,9 triệu tài khoản. Trong đó, số lượng thẻ được mở và hoạt động thông qua eKYC là 10,8 triệu tài khoản.
Ngày 24/4/2023, Thống đốc NHNN và Lãnh đạo Bộ Công an đã ký Kế hoạch phối hợp thực hiện các nhiệm vụ tại Quyết định số 06/QĐ-TTg (gọi tắt là Đề án 06), trong đó, nêu cụ thể các nhiệm vụ, giao đơn vị đầu mối với sản phẩm đầu ra và thời hạn hoàn thành cụ thể. Đây là căn cứ quan trọng để các đơn vị thống nhất triển khai thực hiện.
Đến nay, ngành Ngân hàng cũng đã ghi nhận một số kết quả trong triển khai Đề án 06 như: Dịch vụ công của NHNN (cấp chứng thư số cá nhân) đã hoàn thành kết nối, khai thác cơ sở dữ liệu quốc gia dịch vụ công trực tuyến chính thức từ tháng 12/2022. NHNN đã phối hợp với C06 (Bộ Công an) đối soát, làm sạch 25 triệu hồ sơ khách hàng trong cơ sở dữ liệu thông tin tín dụng quốc gia. Hiện đang tiếp tục rà soát làm sạch 26 triệu hồ sơ khách hàng…
Về phía các TCTD, năm 2022, một số đơn vị như Vietcombank, BIDV, VietinBank… đã phối hợp với C06 (Bộ Công an) hoàn thành triển khai thử nghiệm giải pháp ứng dụng xác thực qua thẻ CCCD gắn chip trong một số nghiệp vụ như: Xác thực, định danh khách hàng tại quầy giao dịch; Xác thực, định danh khách hàng giao dịch tại ATM và đã bước đầu cung cấp dịch vụ thử nghiệm tại một số chi nhánh trên địa bàn TP. Hà Nội, Quảng Ninh từ tháng 5/2022, hiện đang triển khai mở rộng cho các tỉnh, thành phố.
Năm 2023, một số ngân hàng như Vietcombank đã lập kế hoạch triển khai chính thức giải pháp sử dụng thiết bị di động (do ngân hàng mua sắm cho nhân viên) cài đặt ứng dụng xác thực khách hàng qua thẻ CCCD gắn chíp (giải pháp Match on Card – MoC) và cập nhật thông tin giấy tờ tùy thân, bước đầu mở rộng cho toàn bộ chi nhánh trên địa bàn Hà Nội trong tháng 5/2023. Trong khi đó, BIDV cũng đã hoàn thành 2 gói thầu mua sắm trang thiết bị để triển khai giải pháp xác thực khách hàng bằng CCCD gắn chip khi cung cấp dịch vụ rút tiền tại máy giao dịch tự động, xác thực khách hàng tại quầy…
Một số TCTD như Vietcombank, MB, PVComBank… đã phối hợp với C06 thử nghiệm hệ thống chấm điểm tín dụng công dân trên nền tảng dữ liệu dân cư. Ngoài ra, thực hiện chiến lược tài chính toàn diện của Chính phủ và góp phần hạn chế tình trạng tín dụng đen, VietinBank triển khai các hoạt động cho vay bằng phương thức điện tử và đặc biệt là cho vay tín chấp đối với các món nhỏ. Thông qua việc tiếp cận và khai thác cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, VietinBank có thể đánh giá được khả năng trả nợ và đẩy nhanh quá trình phê duyệt khoản vay, góp phần hạn chế tình trạng tín dụng đen.
Trích nguồn
Tuấn Thủy – Tạp chí Tài chính online