Theo số liệu của Ngân hàng Nhà nước (NHNN), đến nay, tiền gửi dân cư tại các tổ chức tín dụng đạt khoảng 8 triệu tỷ đồng, tăng gần 13% so với cùng kỳ năm trước. Nguồn lực tài chính dồi dào này đã góp phần quan trọng giúp duy trì đà tăng trưởng GDP của Việt Nam ở mức cao.
Phát biểu tại Tọa đàm “Tiết kiệm – Sức mạnh nội sinh trong kỷ nguyên số” do Thời báo Ngân hàng tổ chức vào ngày 30/10/2025 nhân dịp Ngày Tiết kiệm Thế giới (31/10), Phó Thống đốc NHNN Phạm Thanh Hà cho biết, cùng với quá trình phát triển của đất nước, nguồn vốn tiết kiệm trong dân cư ngày càng được củng cố và khẳng định vai trò là một trong những nguồn lực quan trọng của nền kinh tế, góp phần duy trì ổn định và thúc đẩy tăng trưởng.
Theo đó, hệ thống ngân hàng là kênh trung gian chủ lực, huy động và phân bổ hiệu quả nguồn vốn vào sản xuất, kinh doanh và đầu tư phát triển.
Theo số liệu của NHNN, đến nay, tiền gửi dân cư tại các tổ chức tín dụng đạt khoảng 8 triệu tỷ đồng, tăng gần 13% so với cùng kỳ năm trước.
Nguồn lực tài chính dồi dào này đã góp phần quan trọng giúp duy trì đà tăng trưởng GDP của Việt Nam ở mức cao và là điểm sáng trong khu vực, đồng thời là minh chứng rõ nét cho hiệu quả của việc phát huy nguồn tiết kiệm trong dân cư như một sức mạnh nội sinh của nền kinh tế.
Đặc biệt, Phó Thống đốc nhấn mạnh, tiết kiệm không chỉ là giá trị truyền thống, mà đã trở thành một yêu cầu phát triển, là nền tảng để củng cố sức mạnh tài chính quốc gia, bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô và tăng sức chống chịu của nền kinh tế.
Trong bối cảnh chuyển đổi số mạnh mẽ, tiết kiệm không chỉ là tích lũy tài chính, mà còn là cách thức sử dụng hiệu quả nguồn lực để đổi mới, để đầu tư cho tương lai.
Hiện nay, hơn 95% giao dịch của người dân được thực hiện qua kênh số, thanh toán không dùng tiền mặt tăng bình quân trên 45%/năm giúp tiết kiệm chi phí khổng lồ xã hội mỗi năm.
Song song với đó, các ngân hàng tiếp tục phát triển các sản phẩm tiết kiệm tiện ích, hiện đại như tiết kiệm trực tuyến, tiết kiệm linh hoạt, giúp người dân dễ dàng gửi tiết kiệm mọi lúc, mọi nơi, vừa an toàn, minh bạch.
Việc đa dạng hóa sản phẩm tiết kiệm trên nền tảng số không chỉ giúp gia tăng tỷ lệ tiền gửi không kỳ hạn (CASA), góp phần giảm chi phí vốn, tạo thêm điều kiện giảm lãi suất, hỗ trợ doanh nghiệp và nền kinh tế.
Cũng về vấn đề này, PGS.TS. Chu Khánh Lân – Phó Vụ trưởng Vụ Dự báo thống kê – Ổn định tiền tệ, tài chính (NHNN) thông tin thêm, một số quốc gia vượt qua được mức thu nhập trung bình như Hàn Quốc, Singapore, Trung Quốc có hệ số sử dụng vốn (ICOR) rất thấp, chỉ từ 3,0 đến 3,5, nhưng đạt được tốc độ tăng trưởng kinh tế cao chỉ trong 15-16 năm nhờ vào việc tiết kiệm. Tất nhiên, ngoài tiết kiệm thì đầu tư hiệu quả mới đạt được hệ số ICOR thấp.
Tại Việt Nam, 30 năm trở lại đây, tốc độ tăng trưởng GDP bình quân chỉ khoảng 6,5%, tỷ lệ tiết kiệm trên GDP cũng không phải thấp (khoảng 29%) trong khi tỷ lệ đầu tư trên GDP khoảng 30%, tức tiết kiệm thấp hơn đầu tư, càng đặt ra yêu cầu phải đầu tư như thế nào để đạt hiệu quả cao nhất.
Chiến lược tài chính toàn diện quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 đã đặt ra mục tiêu có ít nhất 25 – 30% người trưởng thành gửi tiết kiệm tại tổ chức tín dụng.
Tuy vậy, theo Phó Vụ trưởng Vụ Dự báo thống kê – Ổn định tiền tệ, tài chính, kết quả khảo sát gần 59.000 hộ gia đình với hơn 152.000 thành viên từ 15 tuổi trở lên cho thấy, tính đến quý III/2024, 68% người trưởng thành có tiết kiệm trong 12 tháng trong đó có tới 47% tiết kiệm theo hình thức giữ tại nhà (tỷ lệ này cao hơn ở nông thôn), 6% tiết kiệm ở các kênh phi chính thức, chỉ có 33% là tiết kiệm theo hình thức gửi ngân hàng. Tỷ lệ đầu tư tiết kiệm vào thị trường tài chính còn thấp.
Mặc dù tỷ lệ người dân tin tưởng vào hệ thống tổ chức tài chính được cấp phép là rất lớn (hơn 86%) song nhiều người dân vẫn tự chọn hình giữ tiết kiệm tại nhà. Bên cạnh đó, kết quả khảo sát cũng cho thấy, có tới 20% người dân không biết đến hình thức tiền gửi tiết kiệm vào ngân hàng. Điều này tạo dư địa cho các ngân hàng tiếp tục khai thác thêm.
Chia sẻ kinh nghiệm, ông Christian Grajek – Trưởng điều phối khu vực Châu Á, Quỹ Hợp tác quốc tế các Ngân hàng Tiết kiệm Đức (DSIK) cho rằng, giáo dục tài chính sớm là nền tảng hình thành thói quen tiết kiệm bền vững.
Hơn nữa, theo vị chuyên gia này, để xây dựng một hệ sinh thái tài chính bền vững, Chính phủ, ngành tài chính và các tổ chức xã hội cần phối hợp chặt chẽ.
Nhà nước cần tạo khung chính sách ổn định, bảo vệ người gửi tiền và khuyến khích các mô hình ngân hàng phục vụ cộng đồng; trong khi các ngân hàng, đặc biệt là ngân hàng tiết kiệm và tài chính vi mô, cần sử dụng giáo dục tài chính như công cụ thu hút, giữ chân khách hàng…
Ngoài ra, các tổ chức quần chúng cần vận động và huy động từ cơ sở, mở rộng dịch vụ tài chính vi mô tới vùng sâu vùng xa và nhóm yếu thế.