![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
Nghị định về phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương theo mô hình 2 cấp trong các lĩnh vực tài chính là bước đi quan trọng trong tiến trình cải cách tổ chức bộ máy hành chính nhà nước, tiếp nối Nghị quyết số 18-NQ/TW và các chủ trương lớn của Đảng về tinh gọn, hiện đại hóa bộ máy chính quyền địa phương.
Trong lĩnh vực đầu tư, thẩm quyền thẩm định, quyết định chủ trương đầu tư công sẽ được phân định lại. Ảnh minh họa
Bộ Tài chính đang hoàn thiện dự thảo Nghị định quy định về phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương theo mô hình 2 cấp trong các lĩnh vực thuộc phạm vi quản lý nhà nước của Bộ.
Sẽ nâng cấp các hệ thống công nghệ thông tinViệc thi hành nghị định không làm tăng biên chế, nhưng sẽ phát sinh yêu cầu về tập huấn, hướng dẫn nghiệp vụ cho cán bộ, công chức cấp xã và tỉnh. Bộ Tài chính đã có kế hoạch nâng cấp các hệ thống công nghệ thông tin, đồng thời đẩy mạnh tuyên truyền, đào tạo sử dụng phần mềm mới phục vụ công tác đăng ký kinh doanh và quản lý tài chính công. |
Dự thảo Nghị định được xây dựng với mục tiêu cao nhất là bảo đảm cơ sở pháp lý cho hoạt động quản lý nhà nước không bị gián đoạn khi chuyển sang mô hình 2 cấp. Đồng thời, không làm ảnh hưởng đến hoạt động bình thường của xã hội, người dân, doanh nghiệp khi thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp. Theo đó, những nhiệm vụ, quyền hạn hiện do cấp huyện đảm nhiệm sẽ được phân định rõ ràng: chuyển giao cho cấp xã hoặc cấp tỉnh, tùy theo tính chất, phạm vi công việc.
Bộ Tài chính cũng khẳng định, việc phân định thẩm quyền này đồng thời tạo điều kiện tăng cường phân cấp, phân quyền thực chất từ trung ương về địa phương, trao quyền chủ động, chịu trách nhiệm nhiều hơn cho chính quyền cấp cơ sở, đúng với tinh thần “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”.
Dự thảo Nghị định gồm 8 chương, quy định chi tiết việc phân định thẩm quyền trong các lĩnh vực trọng yếu thuộc phạm vi quản lý của Bộ Tài chính, gồm đầu tư phát triển, đấu thầu, tài sản công, thuế, giá cả, bảo hiểm, hộ kinh doanh, và xử phạt vi phạm hành chính.
Nội dung đáng chú ý trong lĩnh vực đầu tư là việc phân định lại thẩm quyền thẩm định, quyết định chủ trương đầu tư công, kế hoạch đầu tư trung hạn và hàng năm. Trong đó, HĐND, UBND cấp tỉnh sẽ đảm nhận nhiệm vụ trước đây của cấp huyện. HĐND, UBND cấp tỉnh được phép giao HĐND, UBND cấp xã thực hiện trách nhiệm của cấp huyện trước đây.
Dự án thực hiện trên nhiều đơn vị hành chính sau sáp nhập vẫn do UBND mới của cấp tương ứng chịu trách nhiệm. Đối với việc thay đổi địa danh của địa điểm khi tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp, không phải điều chỉnh thông tin trong quyết định chủ trương đầu tư, quyết định đầu tư, Kế hoạch đầu tư công trung hạn và Kế hoạch đầu tư công hằng năm.
Trong lĩnh vực đấu thầu, sau khi cấp huyện không còn tồn tại, UBND cấp xã sẽ thay thế vai trò của UBND cấp huyện trong việc thẩm định hồ sơ mời thầu, lựa chọn nhà đầu tư. UBND cấp xã thực hiện chức năng “bên mời thầu”, “bên mời quan tâm”.
Các nội dung liên quan trong Nghị định số 23/2024/NĐ-CP và Nghị định 115/2024/NĐ-CP sẽ được sửa đổi để đảm bảo sự thống nhất.
Ngoài ra, để bảo đảm tính liên tục của hoạt động đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư dự án đầu tư kinh doanh, dự thảo Nghị định quy định nguyên tắc chuyển tiếp đối với các dự án mà UBND cấp huyện đang được giao là bên mời quan tâm, bên mời thầu, chủ tịch UBND cấp huyện đang được ủy quyền phê duyệt hồ sơ mời thầu.
Đối với lĩnh vực quản lý tài sản công, chức năng trưng mua, trưng dụng tài sản, quản lý đất công sẽ chuyển từ UBND cấp huyện xuống UBND cấp xã hoặc lên UBND cấp tỉnh. Các sở tài chính địa phương sẽ đảm nhận phần việc vốn thuộc về phòng tài chính - kế hoạch cấp huyện. UBND cấp xã thực hiện chức năng, nhiệm vụ của UBND cấp huyện khi thực hiện trình tự, thủ tục.
Thẩm quyền của chủ tịch UBND cấp huyện trong quản lý thuế, điều hành giá và hoạt động bảo hiểm cũng sẽ được chuyển giao cho chủ tịch UBND cấp xã. Các nghị định có liên quan như số 125/2020/NĐ-CP, 126/2020/NĐ-CP, 85/2024/NĐ-CP và 58/2018/NĐ-CP được đề xuất sửa đổi, bãi bỏ các thuật ngữ liên quan đến cấp huyện. Một số nhiệm vụ, quyền hạn trong lĩnh vực kinh doanh bảo hiểm được chuyển giao cho chính quyền cấp tỉnh.
Trong lĩnh vực đăng ký kinh doanh, dự thảo Nghị định xây dựng theo hướng thẩm quyền đăng ký hộ kinh doanh, tổ hợp tác, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã của cơ quan đăng ký kinh doanh cấp huyện được chuyển giao cho cơ quan chuyên môn hoặc tổ chức hành chính có chức năng, nhiệm vụ cấp đăng ký kinh doanh thuộc UBND xã, phường, đặc khu. Các chức năng trước đây của cấp huyện theo Nghị định 01/2021/NĐ-CP và Nghị định 92/2024/NĐ-CP được chuyển giao tương ứng cho cấp xã.
Hiện nay, việc thực hiện đăng ký hộ kinh doanh, tổ hợp tác, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã được thực hiện thông qua Hệ thống Thông tin quốc gia về đăng ký doanh nghiệp, Hệ thống Thông tin về đăng ký hợp tác xã, Hệ thống Thông tin về đăng ký hộ kinh doanh.
Nhằm đáp ứng yêu cầu thực hiện thủ tục đăng ký kinh doanh trên hệ thống theo các quy định pháp lý hiện hành và các quy định điều chỉnh tại dự thảo Nghị định này, Bộ Tài chính sẽ thực hiện sửa đổi, nâng cấp hệ thống theo kịp tiến độ có hiệu lực thi hành của dự thảo Nghị định này và các văn bản quy phạm pháp lý có liên quan.
Về xử phạt vi phạm hành chính, thẩm quyền xử phạt hành chính trong các lĩnh vực kế hoạch đầu tư, thuế, hải quan, giá cả, kế toán, thống kê... hiện thuộc chủ tịch UBND cấp huyện và Trưởng công an cấp huyện sẽ được giao cho cấp xã tương ứng. Các nghị định liên quan được sửa đổi cho đồng bộ, tránh chồng chéo.
Theo Bộ Tài chính, Nghị định sẽ được thi hành khi Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) chính thức có hiệu lực. Để không gây xáo trộn trong thực tiễn, dự thảo đã quy định rõ các điều khoản chuyển tiếp, bảo đảm tính liên tục của hoạt động hành chính, sản xuất kinh doanh.
Nền tảng pháp lý để địa phương phục vụ người dân và doanh nghiệp hiệu quả hơnThực hiện Kết luận của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, chỉ đạo của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ về việc xây dựng các nghị định phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền gắn với việc thực hiện mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp, Bộ Tài chính đã tập trung rà soát 24 lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ. Từ đó, xác định có 563 nội dung, nhiệm vụ, thẩm quyền đề xuất phân cấp, phân quyền, sắp xếp chính quyền địa phương 2 cấp thuộc 233 văn bản quy phạm pháp luật. Gồm 32 luật; 2 pháp lệnh; 14 nghị quyết của Quốc hội; 84 nghị định; 6 quyết định của Thủ tướng Chính phủ và 95 thông tư của Bộ trưởng. Trong đó, có 58 nội dung đã thực hiện tại các luật, nghị quyết đã được Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ 8 (tháng 10/2024) và các văn bản hướng dẫn thi hành, trong đó liên quan đến các lĩnh vực: quy hoạch (9 nội dung), đầu tư (7 nội dung), quản lý sử dụng tài sản công (2 nội dung), đấu thầu (3 nội dung), ngân sách nhà nước (3 nội dung), chứng khoán (1 nội dung), dự trữ quốc gia (1 nội dung), quản lý doanh nghiệp, kinh tế tập thể, hộ kinh doanh (2 nội dung), cơ chế, chính sách đặc thù phát triển các địa phương (30 nội dung). Còn lại 505 nội dung nhiệm vụ, thẩm quyền đề xuất phân cấp, phân quyền và chính quyền 2 cấp. Phát biểu tại Hội nghị lấy ý kiến về các văn bản quy phạm pháp luật nhằm thực hiện chủ trương của Đảng, Nhà nước về đẩy mạnh phân cấp, phân quyền và sắp xếp tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp trong lĩnh vực tài chính mới đây, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng khẳng định “Đây không chỉ là đáp ứng yêu cầu cải cách bộ máy, mà còn là nền tảng pháp lý để địa phương chủ động phát triển, phục vụ người dân và doanh nghiệp hiệu quả hơn”. Dự kiến tại Kỳ họp thứ 10 Quốc hội (tháng 10/2025), Bộ Tài chính sẽ trình thêm một số dự án luật để tiếp tục thể chế hóa chủ trương phân cấp, phân quyền theo Luật Tổ chức Chính phủ và Luật Tổ chức chính quyền địa phương sửa đổi. |
Hoàng Yến